نفت ملّی=اقتصاد غیرنفتی

در ۲۹ اسفند سال ۱۳۲۹ اتّفاق مهمی در صنعت نفت ایران افتاد و آن هم ملّی شدن صنعت نفت بود. تا آن روز با تسلّط مطلق انگلستان بر صنعت نفت ایران، تمامی حقوق این ملّت به تاراج برده می‌شد. در این نوشتار سعی داریم تا با مرور بر وقایع آن دوره به نسخه‌ای برای این روزهای اقتصاد و صنعت ایران اسلامی بپردازیم. کشوری که با انقلاب بی‌نظیر خود تحوّلی عظیم در جهان به وجود آورد و بر آن است تا با ادامه راه بزرگ خود که الهام گرفته از ارزش‌های دین مبین اسلام است به اهداف و آرمان‌های اساسی خود در دنیا دست یابد.  

نهضتی دیگر؛ برای عزّتی بیشتر
قضیه مبارزه با استعمار انگلستان از اعتراضات چند کارگر صنعت نفت شروع شد که به اعتصاب گسترده کارگری و نهایتا به ملی شدن صنعت نفت منتهی شد. امروز  امّا!... ظاهرا استعماری برای ایران در کارنیست امّا با تکیه بیش از حدّ اقتصاد کشور بر درآمد نفت و وجود اقتصاد بیمارگونه مبتلای به بیماری‌هایی از جمله؛ کم‌کاری، رفاه‌طلبی قشری، اسراف، مصرف‌گرایی، رانت و... دشمنان این کشور و این انقلاب، راه استعماری تازه‌ای را به کار گرفته‌اند و آن هم، فشار اقتصادی شدید است. دشمن همان خوی استعماری خود را حفظ کرده است و باید بدانیم که؛ این مردم با انقلاب اسلامی ضربه مهلکی به این دشمنان زده‌اند ولی نباید از تلاش‌های حریصانه آن‌ها در جهت رسیدن به آن‌چه از دست داده‌اند غافل شد. پس ما در جهت رفع وابستگی به همین نفت که روزی برای ملّی شدن آن تلاش کردیم باید برای تلاش و جهادی تولیدمحور بپاخیزیم. دراین باره می‌توانیم به حدیثی از امیرالمؤمنین علیه السلام اشاره کنیم که فرمودند:« فَرَضَ اللّه‏ُ...َ الْجِهَادَ عِزّاً لِلْإِسْلَام‏ [۱] خداوند... جهاد را براى عزّت و سربلندى اسلام واجب فرمود». امروز این انقلاب اسلامی و این مملکت به عنوان نماد عزّت اسلام در دنیا شناخته می‌شود و شکست آن در هر زمینه و به هردرجه‌ای باعث لطمه به آبرو و عزّت مسلمین در دنیا خواهد شد. حال که دشمنان عرصه جنگ را به فشار اقتصادی مضاعف کشانده‌اند بر ماست که با بستن راه فشار و استحکام و استقلال هر چه بیشتر اقتصادی، از عزّت و شوکت کنونی جهان اسلام که در تاریخ کم‌نظیر یا بی‌نظیر است دفاع کنیم.
جهاد اقتصادی؛ خط مقدّم جنگ
نظام مقدّس اسلامی ایران از انقلاب تا کنون به وسیله رهبری‌های ولایت فقیه مسیرهای پرفراز و نشیب زیادی را پشت سرگذاشته و از گردنه‌های سختی گذر کرده تا این‌که امروز در گردنه‌ای از جنس اقتصاد، سینه در سینه دشمنان اسلام نهاده! امروز هم همچون گذشته بیانات ولیّ فقیه زمان امام خامنه‌ای –مدّ ظلّه العالی- راه‌گشاست. ایشان راه حل عبور از این پیچ را تکیه بر اقتصاد مقاومتی می‌دانند و بر آن بارها تأکید کرده‌ و می‌فرمایند:« جنگ است دیگر؛ جنگ اقتصادی جنگ است؛ حالا در آن توپ و تیر و تفنگ نیست امّا ابزارهای خطرناک‌تر از توپ و تفنگ وجود دارد. ... اقتصاد مقاومتی را هم فقط بنده نگفته‌ام؛ با فکر جمعی و عقل جمعی این برنامه تنظیم شده؛ بعد هم همه بدون استثنا -از موافق و مخالف- این برنامه را تأیید کرده‌اند و گفته‌اند تنها راه نجات کشور اقتصاد مقاومتی است»[۲] در قرآن کریم نیز نسبت به جهاد اقتصادی تاکید شده که:« وَجاهِدُوابِأَمْوالِکُمْ وَأَنْفُسِکُمْ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ ذلِکُمْ خَیْرٌلَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُون [توبه/۴۱]  و با اموال و جانهاى خود، در راه خدا جهاد نمایید این براى شما بهتر است اگر بدانید!». یعنی می‌خواهد بگوید؛ شما نمی‌دانید که چقدر جهاد اقتصادی فایده دارد که اگر می‌دانستید اندکی در انجام آن درنگ نمی‌کردید!
جنگ فرهنگی؛ شالوده مبارزه‌ای تاریخی!
تمامی جنگ‌ها در تمامی عرصه‌های مختلف، ترکیبی از نبردهای مختلف در زمینه‌های گوناگون اقتصادی، نظامی، سیاسی، فرهنگی و... است. امّا مهم‌ترین نکته که باید به آن توجه داشت این است که جنگ فرهنگی بر تمامی این جنگ‌ها اولویّت داشته و از اهمّیت ویژه‌ای برخوردار است. به مثالی در زمینه جنگ نظامی و تأثیر فرهنگ و اعتقاد در آن اشاره می‌کنیم. وقتی معاویه دید که شرایط جنگ به نفع او نیست با حیله و مکر عمروعاص فتنه‌ای فرهنگی به راه انداخت با این که در جنگ نظامی خود رامحکوم به شکست می‌دید ولی به وسیله حیله‌ای فرهنگی و ایجاد شایعه "حکمیّت قرآن" توانست شرایط جنگ را به نفع خود تغییر دهد و آن‌چه را که داشت با جنگ از دست می‌داد به وسیله جنگ فرهنگی به دست آورد. لذا امیرالمؤمنین علیه السلام نیز در تبیین این حیله و مکر دشمن چنین می‌فرمایند:« فَتَدَاکُّوا عَلَیَّ تَدَاکَّ الْإِبِلِ الْهِیمِ یَوْمَ وِرْدِهَا وَ قَدْ أَرْسَلَهَا رَاعِیهَا وَ خُلِعَتْ مَثَانِیهَا حَتَّى ظَنَنْتُ أَنَّهُمْ قَاتِلِیَّ أَوْ بَعْضُهُمْ قَاتِلُ بَعْضٍ لَدَیَّ وَ قَدْ قَلَّبْتُ هَذَا الْأَمْرَ بَطْنَهُ وَ ظَهْرَهُ حَتَّى مَنَعَنِی النَّوْمَ فَمَا وَجَدْتُنِی یَسَعُنِی إِلَّا قِتَالُهُمْ أَوِ الْجُحُودُ بِمَا جَاءَ بِهِ مُحَمَّدٌ ص فَکَانَتْ مُعَالَجَةُ الْقِتَالِ أَهْوَنَ عَلَیَّ مِنْ مُعَالَجَةِ الْعِقَابِ وَ مَوْتَاتُ الدُّنْیَا أَهْوَنَ عَلَیَّ مِنْ مَوْتَاتِ الْآخِرَة [۳] مردم همانند شتران تشنه‏اى که به آب نزدیک شده، و ساربان رهاشان کرده، و عقال (پاى بند) از آن‌ها گرفته، بر من هجوم آوردند و به یکدیگر پهلو مى‏زدند، فشار مى‏آوردند، چنان که گمان کردم مرا خواهند کشت، یا بعضى به وسیله بعض دیگر مى‏میرند و پایمال می‌گردند. پس از بیعت عمومى مردم، مسئله جنگ با معاویه را ارزیابى کردم، همه جهات آن را سنجیدم تا آن که مانع خواب من شد، دیدم چاره‏اى جز یکى از این دو راه ندارم: یا با آنان مبارزه کنم، و یا آن چه را که محمّد صلّى اللّه علیه و آله و سلّم آورده، انکار ‏نمایم، پس به این نتیجه رسیدم که، تن به جنگ دادن آسانتر از تن به کیفر پروردگار دادن است، و از دست دادن دنیا آسان‏تر از رها کردن آخرت است».
باید بدانیم که اگر روزی خارج کردن صنعت نفت از سلطه استعمار پیر انگلیس اولویّت داشت و باید انجام می‌شد، امروز نیز خارج کردن اقتصاد کشور از وابستگی به درآمد فروش نفت خام، سنگری محکم برای در امان ماندن کشور و انقلاب از ضربه ‌های دشمن و اولویّتی انکار ناپذیر و جانشین‌ناپذیر است. پس صنعت نفتی را که در سال ۱۳۲۹ ملّی کردیم شروع راهی است که ادامه آن به بنانهادن اقتصادی محکم بر پایه اقتصاد مقاومتی است.
پی‌نوشت
[۱] نهج البلاغه(صبحی صالح) ص ۵۱۲ ، ح ۲۵۲
[۲] دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای
[۳] نهج البلاغه، خطبه ۵۴، ص ۹۰